Chińczycy w rewolucji październikowej i nie tylko

Legion chiński

Kommersant z okazji  stulecia  rewolucji przypomniał wydrukowany w maju 2017 r., w  Ogonioku,  artykuł Olega Smirnowa Chińskie bagnety w rosyjskiej rewolucji na temat roli Chińczyków w  rewolucji październikowej (odsyłacz do tekstu rosyjskiego  w poprzednim poście Kto dla bolszewików wywalczył zwycięstwo). Wzmianki na temat zasług Chińczyków dla zwycięstwa rewolucji przewijały się u nas – pisał o tym Witia Suworow, wspominała w pamiętnikach Gippius, mignęli nam  w Cichym Donie – jednak nawet specjaliści od spraw Rosji wiedzą na ten temat niewiele.
Skąd się wzięli  w takiej masie Chińczycy w Rosji, jak i dlaczego wspomagali bolszewików oraz  jak z Rosji (i jej historii)  zniknęli bez śladu?
W Rosji byli już przed rewolucją. Pierwsza fala Chińczyków ruszyła na Syberię i Daleki Wschód już pod koniec XIX i na początku XX wieku, nieliczni dotarli dalej. W Piotrogrodzie przed I wojną światową szacowano ich liczbę na 3-8 tys., kilka tysięcy było w Moskwie, głównie gastarbeiterzy, ale też handlarze narkotykami, przekupnie na targowiskach. W 1917 r. na terenie Rosji bytowało już pół miliona, w tym liczni wojskowi, przy czym wraz z przedłużaniem się wojny ta  liczba stale wzrastała. Znajdowali pracę w pasie przyfrontowym oraz w opuszczonych przez mężczyzn gospodarstwach. Rząd Tymczasowy planował ich wysiedlenie, bolszewicy jednak już w 1917 r. dostrzegli w nich narzędzie walki rewolucyjnej.

Defilada oddziału cudzoziemców  na Kremlu

Władimir Boncz-Brujewicz odpowiedzialny za ochronę Lenina do  osobistej ochrony Lenina i wodzów rewolucji  w 1917 r. powołuje   oddział biegłych w sztukach walki Chińczyków, w lutym 1918 r. Lenin w Piotrogrodzie organizuje  legion cudzoziemski dla ochrony rządu. I tu przeważają Chińczycy. Widać ich potem na pogrzebie szefa Czeka Piotrogrodu Mojseja Urickiego, chronią Smolny, uczestniczą w stłumieniu buntu mieńszewików. Gippius w swoich pamiętnikach opisuje dokonywane przez Chińczyków w Piotrogrodzie  masowe egzekucje, handel ludzkim mięsem, bestialstwo. Zachwycony ich działaniem Trocki w grudniu 1918 r. wzywa Lenina do włączenia do walki z kontrrewolucją najemników chińskich, których można przecież  opłacić złotem, oczywiście zrabowanym przez bolszewików. Dyscyplina i podporządkowanie się dowódcy grupy sprzyjały wykonywaniu zadań zleconych przez bolszewików.

Rysunek z działań  Chińczyków

Po uzyskaniu wsparcia Lenina Trocki z Chińczyków tworzy CzONy czyli zespoły  do zadań specjalnych, Część z nich zajmowała się rekwirowaniem żywności na wsiach, część walczyła przy boku bolszewików pod Archangielskiem, Władykaukazem, w Permie, pod Woroneżem, na Uralu i na wielu innych frontach.. Trudno precyzyjnie ustalić ich liczbę, ale mówi się o ponad 20 oddziałach różnej liczebności, w sumie szacuje się, że ponad 100 tys. Chińczyków walczyło w     Armii Czerwonej. Szczególnym okrucieństwem wykazali się oni na południowo-zachodniej Ukrainie. CzONy zaprosił tam Iona Emmanuelowicz Jakir do rekwirowania żywności i  pacyfikacji ukraińskich wsi. Chińczycy mordowali  ludność cywilną  ze szczególną bezwzględnością,   na Ukrainie pozbawili życia  mieszkańców dziesiątków wiosek, paląc je i  nie zostawiając nikogo żywego.  Docenił to   Trocki tworząc CzONy w wielu rejonach Rosji i zlecając im podobne zadania.
 Dlaczego jednak władza radziecka zrobiła wszystko, by wykreślić istotny  wkład Chińczyków w zwycięstwo rewolucji, a oni sami jak kamfora zniknęli z Rosji?  Po przejęciu władzy przez bolszewików było ich nadal grubo  ponad pół miliona,  szczególnie wielu w Moskwie i Petersburgu. Inteligencja chińska pracowała na uczelniach, licznie  reprezentowani byli w organach bezpieczeństwa, w partii i wojsku. W okresie NEP zajmowali się drobnym handlem, prowadzili warsztaty, sprzedawali  chińskie specyfiki prozdrowotne  i narkotyki.  Na początku lat 30-tych nie tylko  nie było już ich w  całej Rosji, ale wraz z nimi wykreślono  wszystkie wzmianki na ich temat.
Po śmierci Lenina Stalin wykazał brak zaufania do towarzyszy z Chin.  Sprawą zajmowało się OGPU Heinricha Jagody, a  kierował akcją  --  Karl Wiktorowicz Pauker, tenże Pauker, który osobiście nadzorował rozstrzelanie Kamieniewa i Zinowiewa. Sprawę potraktowano warstwowo. Najzdolniejszych Chińczyków dodatkowo  przeszkolono do roli najemników i wysłano do wspomagania   rewolucji  w Chinach. Sympatyków Kuomintangu po prostu aresztowano w pierwszej kolejności i ślad po nich zaginął.  Następnie znikły  osoby zajmujące jakieś stanowiska w wojsku, partii, a potem – inteligencja i urzędnicy.  Po cichu znikali  pozostali  Chińczycy, bez rozgłosu ich aresztowano,   pakowano  do wagonów i skład za składem dojeżdżał do Chin. I tak powoli zniknęli wszyscy  Chińczycy z całej Rosji, nawet ci z Syberii i Dalekiego Wschodu. O całej akcji nikt nie pisnął słowa.
 A co z Paukerem?  Raz dostał publicznie od Stalina po facjacie, potem order Czerwonej Gwiazdy, a na koniec (w czerwcu 1937)  rozstrzelano go, podobnie zresztą jak Jagodę. Zgodnie z piosenką Wysockiego „jasnowidcew i oczewidcew po wsie wieka zżigali ludi na kostrach” (jasnowidzów i świadków zawsze palono na stosach). Świadków zamordowano, papiery spalono. I kto dziś wie o roli Chińczyków w rewolucji?
Cóż, moich rodziców dekadę później  podobnie załadowano i wywieziono w dal siną w bydlęcych wagonach…
Czemu więc Kommiersant przypomina sprawę?  Trochę pewnie dla usuwania "białych plam" w historii, trochę dla pokazania realiów rewolucji, trochę dla obrony Rosjan (najgorsze bestialstwa to nie my), trochę do "dokopania" komunistom przed wyborami