Przejdź do głównej zawartości

Współczesna Rosja a znane bajki


Przy okazji zakazu spektaklu teatralnego na motywach bajki G. Rodari o przygodach Cippolino (patrz poprzedni  post. Cenzura bajek po rosyjsku czyli zakazany spektakl  – "Riabczikowżuj. Awydierżites" z 22.11.2019)  Kommiersant ogłosił wśród czytelników ankietę „Jaką bajkę przypomina Ci życie we współczesnej Rosji?”  Spytał o to samo też swoich  współpracowników i innych  ludzi kultury.
Zwyciężyły  Przygody Cippolino  (31,1%), kolejne miejsce zyskał  Nieumiałek  na księżycu (17,3%) , 15,7% respondentów stwierdziło, że takiej bajki jeszcze nie napisano, 1,8% ma swoją opowieść, po ok.  10,8% zajęły Drakon i Trzech grubasów,  8,9% -- Nowe szaty królewskie Andersena i 3,7% -- Bajka o tajemnicy wojskowej, chłopczyku Kibalczisze i jego niezłomnym słowie Gajdara.
 Przypomnijmy, że postać „Nieumiałka” wywodzi się od  kanadyjskiego pisarza Palmera Coxa   i jego ludków  The Brownies (1887 r.)  W Rosji postać  Nieumiałka  (rosyjska nazwa Nieznajka , od  „nie znaju” – nie wiem)  została stworzona przez  pisarza Nikołaja Nosowa, którego trylogię Przygody Nieumiałka  spopularyzowały komiksy i kreskówki.  Bajka nie tylko adresowana jest do maluchów.  Jej przesłanie dobrze ujęła M. Studenna-Skrukwa w tytule swojej pracy na jej temat "Między utopią socjalizmu a karykaturą Zachodu".
 Bohater  jest typem głupiego Jasia, który dzięki szczęściu zdobywa szczyty. Respondentom  Kommiersanta  chodziło  o trzecią część cyklu -- Nieumiałek na księżycu.
   Drakon  to sztuka teatralna Jewgienija Szwarca z lat 1942-44 (powstał też na motywie  tej sztuki film Zabić  Smoka).  Tytułowej bestii, nie można pokonać, bo zabójca sam staje się Drakonem.  Bohaterem sztuki jest przede wszystkim ludność gnębiona przez smoka, która nie chce i nie wierzy w zmiany, a wniosek  z przedstawienia – zabicie Drakona to za mało, by odzyskać wolność.
Trzech grubasów to znana bajka Jurija Oleszy z 1924 roku. Jej negatywnymi  bohaterami są tłuści i bogaci  wyzyskiwacze prowadzący hulaszcze życie, bezprawnie uzurpujący sobie  władzę oraz walczący z nimi biedni, głodni, gnębieni ludzie buntujący się pod wodzą Prospero.  I tu do popularyzacji  bajki przyczynił się komiks (1963 r.) i film (1966 r.) Nie bardzo  natomiast wiadomo z czym ankietowanym  kojarzyła się  powieść Arkadija Gajdara osadzona w realiach walki z Białą Gwardią i Polską. Zło reprezentują w niej  Białogwardziści, Rosji zagraża też wróg zewnętrzny. Film na   jej podstawie powstał w 1964 roku. 
 Osoby pytane przez redakcję Kommiersanta o bajkę obrazującą aktualną sytuację prezentowały stanowisko od skrajnego pesymizmu do skrajnego optymizmu. Aleksandr Niewzorow (dziennikarz) i  Dmitrij Głuchowski (pisarz) dzisiejszą Rosję kojarzą z koszmarem sennym i  komnatą Sinobrodego z bajki Ch. Perraulta i obawiają się , że niedługo cenzura zabroni druku Pinokia.   Z kolei Natalia Rogozina (mistrzyni świata w boksie)  w Rosji 2019 roku widzi siłę ducha, patriotyzm  i niezwyciężoność, kojarzy z nią bajkę Trzej bohaterowie.  Irina Prochowa, (podobnie jak część ankietowanych czytelników)  odwołałaby się do Trzech Grubasów  Oleszy i Drakona  Szwarca.   Siergiej Szargunow (wydawca, poseł) i  Andriej Żitinkin (reżyser) kojarzą Rosję ze śpiącą królewną.  Z kolei Jewgienij Wołodkin (pisarz)   jako alegoryczną postrzega  scenę z Dzielnego ołowianego żołnierzyka  Andersena. Szczur od bohaterskiego żołnierzyka żąda wylegitymowania się dowodem osobistym. Ciekawe, że bajki, kreskówki i filmy w znacznej mierze   ukształtowały podstawy kultury rosyjskiej.
 

Komentarze