Zwycięski wódz, dyplomata i święty a MGIMO

W niedzielę 6 marca patriarcha Moskwy i Wszechrusi Cyryl poświęcił nowo zbudowany sobór Św. Aleksandra Newskiego przy MGIMO (Moskiewski Państwowy Instytut Stosunków Międzynarodowych przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych RF).  Pomysł budowy cerkwi przy MGIMO pojawił się w 1999 r., jak wyjaśniają Wiesti ,  „z inicjatywy studentów i wykładowców tej uczelni”. Budowę rozpoczął poprzedni patriarcha – Aleksiej II w 2005 r.   Oddana  właśnie do użytku cerkiew, dziś poświęcona przez Cyryla,  zbudowana jest  w stylu architektury północno pskowskiej, jedna z kopuł ma 36 m. wysokości, świątynia może pomieścić ponad 500 wiernych.  MGIMO uważa się za  „rosyjski Harvard” -- to prestiżowa uczelnia kształcącą elitarną młodzież rosyjską i zagraniczną z 64 krajów. Jej absolwentem jest m.in. obecny minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow.  Niewątpliwie zarówno owa „inicjatywa” jak jej realizacja są więc wynikiem decyzji politycznej władz Kremla.

 Nieprzypadkowa jest też nazwa – Aleksander Newski uchodzi za patrona „rosyjskiego wojska i dyplomacji”.  Ten żyjący w latach 1220-1263 książę Nowogrodu Wielkiego był rzeczywiście znakomitym wodzem.   W 1240 r. pokonał  Szwedów, a w 1242, w bitwie nad Newą -- Niemców,  Kawalerów Mieczowych,  zagrażających księstwu. W ostatnim roku życia wstąpił do zakonu jako mnich Aleksiej.  Choć to się osobom uznanym przez cerkiew za święte rzadko zdarza się to  w Związku Radzieckim i Rosji,  został też bohaterem czasów nam współczesnych. Siergiej Eisenstein w 1938 r. nakręcił słynny film „Aleksander Newski”  z muzyką Siergieja Prokofiewa, doceniony i nagrodzony przez samego Stalina. W filmie skoncentrowano się na zdradzieckich umowach zawieranych z Niemcami. Ponieważ jednak  niedługo potem podpisano pakt Ribbentrop-Mołotow film szybko wycofano z ekranów, na które chwalebnie  powrócił  w czasie wojny z Niemcami.  W 1942 r. zatwierdzono w Związku radzieckim specjalny order Aleksandra Newskiego dla wybitnych dowódców wojskowych. Kolejny film poświęcony Aleksandrowi Newskiemu nakręcono stosunkowo niedawno, w 2008 r. (Aleksander: Bitwa Newska).

 Tak więc wszystkie wątki – od  obecnej współpracy  cerkwi z tronem, doceniania przez Putina wojska i dyplomacji po wspomnienie ukochanego przez Stalina bohatera i poświęconego mu  filmu Eisensteina połączono w dzisiejszej uroczystości.

Na marginesie: w ogólnokrajowym badaniu opinii publicznej w 2008 r., gdzie typowano 12 największych rosyjskich bohaterów wszystkich czasów,  pierwsze miejsce (525 tys. głosów) uzyskał Aleksander Newski.