Narody, narody...po rozpadzie ZSRR

 

 

Tendencje rozwoju państw  zmieniają się. Wprawdzie wielkim mocarstwom zawsze się marzy panowanie jeżeli nie nad światem, to nad sąsiednimi krajami,  ale obywatelom często odwrotnie -- marzy się  narodowa niezależność, własna kultura i dziedzictwo.  W ZSRR wydawało się, że osiągnięto pełny internacjonalizm.  Andriej Konstantinow z Fontanki dotąd co tydzień wzrusza się jak to było pięknie – żadnych narodowości, wszyscy jak bracia 
razem dla kraju.  Republiki narodowościowe, wizja odrębnych państw  wydawały się fantazją. Tymczasem nie minęło zbyt wiele czasu, a powrócili  rdzenni mieszkańcy, np. w Kazachstanie było w 1989 r. nieomalże tylu Rosjan (38%)  co Kazachów (40%), a 20 lat potem za Kazachów uważało się 63% ludzi, za Rosjan – 24%. W latach 1991-1997 z Kazachstanu wyjechało 1,2 mln Rosjan.  Procent ludności o miejscowych  korzeniach wzrósł też w Uzbekistanie (z 71 do 84%),  Kirgizji (z 52 do 74%), Tadżykistanie (62-84%). Na prorosyjskiej  Białorusi liczba ludzi uważających się za Rosjan przez 30 lat spadła z 13 do 7%; 85% uważa się za Białorusinów. W Azerbejdżanie Azerowie stanowią 91% obywateli, a w Armenii pozostało niewielu Azerów.  Około 24% obywateli Estonii i Łotwy uważa się za Rosjan. Nie ma w miarę aktualnych  danych z terenu Ukrainy: wg spisu ludności z 2001 r. za Ukraińców uważało się 78% ludności, za Rosjan – 17%